Viêm khớp dạng thấp

Viêm khớp dạng thấp là một dạng đặc biệt của chứng viêm khớp. Khác với chứng viêm xương khớp, thấp khớp thường gặp ở những người lớn tuổi, đây là căn bệnh mãn tính có tính quá trình, tính đối xứng và gây suy nhược, ảnh hưởng đến các bộ phận khác như tim, phổi, các mạch máu nhỏ, dây thần kinh và mắt.

 

- Nguyên nhân gây bệnh:

Do hệ thống bạch cầu (hệ thống tự miễn dịch của cơ thể) hoạt động quá mức và không phân biệt được tế bào gây bệnh với tế bào cơ thể, chúng tự tấn công lại chính cơ thể người và gây tổn thương trực tiếp đến các khớp.

- Chính vì đặc điểm trên mà viêm khớp dạng thấp được xếp vào loại bệnh tự miễn, tức cơ thể tự tạo ra các kháng thể chống lại chính nó. Dù chưa tìm được chính xác nguyên nhân gây bệnh, nhưng một số nghiên cứu cho thấy yếu tố di truyền và yếu tố môi trường có tác động trực tiếp gây bệnh.

 

Bệnh lý và các triệu chứng

1. Bệnh lý:

- Như chúng ta đã biết, ở giữaa các khớp xương có một lớp dịch mỏng và nhầy. Lớp dịch nhầy này đóng vai trò như 1 caí túi cung cấp các chất hoạt dịch để nuôi sụn và bôi trơn cho các khớp. Bao quanh các khớp và bao hoạt dịch và gân, dây chằng - chúng có tác dụng làm các khớp hoạt động và cố định vị trí các khớp này. Bất cứ thành phần nào nói trên bị tổn thương thì đều làm đau và sưng xung quanh khớp dẫn đến nguy cơ thoái hoá khớp, mất chức năng khớp.

 

- Khác với bệnh viêm khớp thường gặp ở người cao tuổi (nguyên nhân do các khớp phải chịu tác động lớn dẫn đến hao mòn, tổn thương) thì ở bệnh viêm khớp dạng thấp chính hệ thống miễn dịch của cơ thể sẽ tấn công vào các thành phần cơ thể và gây viêm. Bạch cầu sẽ thâm nhập vào các bao hoạt dịch (ở giữa các khớp) đồng thời làm rỉ hoạt dịch và gây viêm. Quá trình này sẽ ăn mòn sụn, xương và làm biến dạng xương nếu không điều trị sớm.

 

- Người mắc chứng viêm khớp dạng thấp có thể bị viêm ở xung quanh các cơ quan nội tạng như tim, phổi, tuyến lệ ... gây ra chứng viêm màng ngoài tim, gây u và thiếu máu cục bộ ở tim, viêm màng phổi, xơ hoá phổi, khô mắt, khô miệng.... Trường hợp đặc biệt có thể gây viêm ở các mạch máu làm tổn thương đến da, xuất hiện dưới dạng ung nhọt trên chân hoặc để lại các vùng đen trên ngón tay.

 

2. Triệu chứng:

 

- Viêm khớp dạng thấp thường rất khó phát hiện, vì ở mỗi người khác nhau thì biểu hiện lại khác nhau; và thường thì khi bệnh phát lên sẽ làm cho các bộ phận cơ thể đều bị viêm, nhưng khi dịu lại thì người ta lại khoẻ mạnh bình thường.

 

- Mặt khác các triệu chứng như cứng khớp, đau khớp vào buổi sáng lại rất giống với các chứng viêm khớp bình thường nên bệnh nhân thường không nhận diện được bệnh.
 

- Khi bệnh đang ở giai đoạn đầu ,kể cả khi chụp X-quang và xét nghiệm cũng không thể chuẩn đoán được bệnh, mà phải tổng hợp các yếu tố nêu trên và triệu chứng thì các bác sĩ chuyên khoa mới cthể kết luận được việc bạn có mắc chứng viêm khớp dạng thấp hay không.

 

Các dấu hiệu cơ bản để nhận biết viêm khớp dạng thấp gồm :

Cứng khớp buổi sáng kéo dài trên 1 giờ.

Sưng đau kéo dài tối thiểu 3 khớp trong số các khớp sau: ngón tay, cổ tay, khuỷu, gối ,cổ chân, ngón bàn chân .

Sưng đau 1 trong 3 vị trí: khớp ngón tay, khớp ngón chân, khớp cổ tay.

Sưng khớp đối xứng.

Có hạt dưới da.

Phản ứng tìm yếu tố dạng thấp (+).

Diễn biến trên 2 tháng

- Thường ở giai đoạn đầu, bệnh nhân sẽ bắt gặp các triệu chứng như : đau và cứng khớp xảy ra ở nhiều khớp giống nhau (tính đối xứng) trên cơ thể. Thường là vào buổi sáng và kéo dài hơn 30p, đồng thời người bệnh cũng hay cảm thấy mệt mỏi, giảm cân và có triệu chứng như cảm cúm.

 

- Viêm khớp dạng thấp có xu hướng ảnh hưởng đến các khớp nhỏ ở bàn tay, bàn chân. Dễ nhận biết là ở các khớp tay cách xa đầu ngón tay trong khi những bệnh viêm khớp thường lại xảy ra ở các khớp gần hơn.

 

Đối tượng nào dễ mắc bệnh viêm khớp dạng thấp ?

 

- Theo các thống kê thì có khoảng 0,5% - 1,5% người trên toàn thế giới mắc chứng bệnh này. Độ tuổi trung bình từ 30-50 và đặc biệt là nữ giới có nguy cơ mắc bệnh cao hơn.

 

- Cũng có một số trường hợp đặc biệt, bệnh này có thể tấn công trên em từ 6 tháng tuổi trở lên và được gọi là viêm khớp dạng thấp vị thành niên tự phát

 

Cách điều trị

 

Nguyên tắc chung

 

Viêm hkớp dạng thấp là bệnh mãn tính kéo dài hàng chục năm, đòi hỏi quá trình điều trị phải kiên trì, liên tục có khi đến hết cả đời.

Điều trị phải kết hợp chặt chẽ giữa nội khoa, lý liệu phục hồi chức năng và ngoại khoa.

Thời gian điều trị chia làm nhiều giai đoạn nội trú, ngoại trú và điều dưỡng.

Trong quá trình điều trị cần theo dõi chặt chễ diễn biến của bệnh và các tai biến biến chứng có thể xảy ra.

- Cũng chính vì đặc tính trên mà việc điều trị viêm khớp dạng thấp thường tập trung vào việc chống lại sự tiến triển của bệnh thông qua việc dùng thuốc để kiểm soát viêm và tiến trình của bệnh dưới dạng DMARDs, các thành tố sinh học và Steroid. Trường hợp nếu thuốc không có tác dụng thì bệnh nhân sẽ phải phẩu thuật.

 

- Khi có các dấu hiệu của viêm khớp dạng thấp, người bệnh nên đến bác sĩ và điều trị sớm để tránh các di chứng về sau, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống.

 

- Khi đã được điều trị và kiểm soát bệnh, bạn cần dùng kết hợp các phương pháp sau nhằm tránh bệnh tái phát ở cấp độ cao hơn: